STANOWISKO DEPARTAMENTU PRAWA PRACY

MINISTERSTWA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

Z 21 CZERWCA 2011 R.

W SPRAWIE MOŻLIWOŚCI PROWADZENIA EGZEKUCJI

KOMORNICZEJ LUB ADMINISTRACYJNEJ ZE ŚWIADCZEŃ

ZAKŁADOWEGO FUNDUSZU ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH

W nawiązaniu do pytania w sprawie możliwości prowadzenia egzekucji komorniczej lub administracyjnej ze świadczeń wypłacanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, Departament Prawa Pracy MPiPS, uwzględniając stanowisko przedstawione przez Ministerstwo Sprawiedliwości, informuje, że ustawa z 4 marca 1994 o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm., dalej ustawa o zfśs) nie reguluje zasad postępowania z przyznanymi pracownikowi świadczeniami socjalnymi w przypadku prowadzenia egzekucji z jego wynagrodzenia i innych świadczeń otrzymywanych od pracodawcy. W myśl zasady określonej w art. 12 ust. 2 tej ustawy środki zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie podlegają egzekucji, z wyjątkiem przypadków, gdy egzekucja jest prowadzona w związku z zobowiązaniami funduszu.

Podkreślić należy, że świadczenia socjalne nie mają charakteru wynagrodzenia, a zatem należności ze stosunku pracy. Pomoc socjalna ma bowiem charakter uznaniowy ze względu na obowiązek stosowania przy jej przyznawaniu pozawynagrodzeniowych, wyłącznie socjalnych kryteriów, zawartych w art. 8 ust. 1 ustawy o zfśs.

Przepisy kodeksu postępowania cywilnego, na podstawie których jest prowadzona egzekucja z wynagrodzenia za pracę, bliżej nie określają pojęcia wynagrodzenia za pracę. Podstawowym kryterium decydującym o zaliczeniu określonego świadczenia do świadczeń objętych zajęciem na podstawie art. 881 k.p.c. jest jego powiązanie ze stosunkiem pracy. Zdaniem Ministerstwa Sprawiedliwości, właściwego do zajmowania stanowiska w sprawie stosowania przepisów k.p.c., należności wymienione w art. 881 § 2 k.p.c. nie mają charakteru socjalnego. Przemawia to za tym, że świadczenia socjalne nie powinny być traktowane jako świadczenia związane ze stosunkiem pracy w rozumieniu tych przepisów k.p.c. Nie stanowią one bowiem ekwiwalentu za wykonaną pracę, nie zależą od wyników pracy, jak np. udział w zyskach pracodawcy. Zgodnie bowiem z podstawową zasadą przyznawania świadczeń z zfśs, określoną w art. 8 ust. 1 ustawy o zfśs, przyznawanie i wysokość ulgowych usług i świadczeń z tego funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej, czyli kryteriów o wyłącznie socjalnym, pozapłacowym charakterze. Oznacza to, że świadczenia finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych stanowią pomoc socjalną dla pracownika i jego rodziny, a co za tym idzie nie powinny być traktowane jako składnik wynagrodzenia w rozumieniu art. 881 § 2 k.p.c.

Biorąc pod uwagę powyższe regulacje, w opinii Ministerstwa Sprawiedliwości należałoby uznać, że egzekucja z wynagrodzenia za pracę prowadzona na podstawie art. 880 - 888 k.p.c. nie obejmuje świadczeń przyznawanych pracownikom z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Natomiast zasady prowadzenia egzekucji administracyjnej określa ustawa z 17 czerwca 1966 o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (DzU z 2005 r. nr 229, poz. 1954 ze zm.). Zajmowanie stanowiska odnośnie stosowania omawianych przepisów należy do właściwości Ministerstwa Finansów.

Departament Prawa Pracy MPiPS informuje, że nie jest uprawniony do wydawania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów ustaw. W związku z tym poglądy prawne Departamentu nie są wiążące dla stron stosunku pracy, sądów i inspektorów pracy.